MAF 001: Synchroniciteit is een bruut natuurfeit

 

( M i )

Mediteren met stiftgedichten... en omgekeerd: blackout poetry gebruiken als inspiratiebron voor gedichten en verhalen. Spiritualiteit is een beladen woord. Wij benaderen het begrip op een speelse, lichte toon, in het kader van een creatief artistiek proces... want wij zijn MAF!

In deze eerste aflevering buigt het Mystiek Actie Front - zijnde schrijver en schrijfdocent Patrick Bernauw en de redelijk mysterieuze ( M i ) - zich over het fenomeen synchroniciteit, "uitgevonden" door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung. Je weet wel: een Toeval met Grote T, dat zich verhoudt tot het "normale" toeval als een olifant tot een mier. Ook bekend als: "de betekenisvolle coïncidentie". 

Patrick Bernauw geeft voorbeelden uit eigen leven & werk - soms ook mét bewijs, of mét een getuige - en ( M i ) laat haar oosters licht schijnen in de schemering. Wij zouden geen Mystiek Actie Front zijn, als we er niet op uit getrokken waren om te ijveren voor de wereldwijde erkenning van Synchroniciteit als Bruut Natuurfeit, en onderweg bovendien een brainstorm hadden georganiseerd met vier argeloze dames in Utopia in Aalst. Letterlijk: een plek die niet bestaat, al hebben er zowel de Academie voor Podiumkunsten als de bibliotheek onderdak gevonden. Maar goed, wetenschappelijke kwatongen beweren ook van synchroniciteit dat het niet bestaat. 

De mystiek muzikale muziekjes zijn van ( M i ). Patrick Bernauw stond in voor opname, regie en montage. Het script van deze podcast kwam tot stand als een MAFfe co-productie. 

Oproep

Hier hoort ook een oproep bij aan het grote publiek, en daar behoor ook jij bij, beste luisteraar: bezorg je ons sprekende voorbeelden van betekenisvolle coïncidenties, ingesproken op je smartphone, en in mp3 naar ons emailadres gestuurd? Dan wel geschreven en naar datzelfde emailadres gestuurd? (info@inter-actief.be) Of gewoon gepost als commentaar bij deze blog?

Cursus

En het Mystiek Actie Front organiseert ook een heuse cursus, via deze podcast, vanaf 1 juni 2024, een jaar lang met elke maand een schrijfopdracht. Inschrijven voor 30 juni 2024, kostprijs 120 euro. Alle info: 

https://creatiefschrijven.be/cursussen/mystiek-actie-front-maf 

Wie deelneemt, krijgt feedback en kan zijn of haar werk gepubliceerd zien in een (luister)boek, ebook en/of podcast geproduceerd door vzw de Scriptomanen. Wie geen feedback en publicatie hoeft, kan ook toegang krijgen tot de opdrachten via een lidmaatschap van onze Supporters Club: 

https://www.spreaker.com/podcast/het-mystiek-actie-front-maf--6170589/support

In de podcast zul je nogal wat stiftgedichten horen passeren, hier zijn ze in hun volle glorie zichtbaar:

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

( M i )

(Patrick Bernauw)

En o ja, dit is het fameuze kassaticket met de numerologische codes:

Molokai, een theatershow naar de romantrilogie van Guy Didelez

 

Het was geen gemakkelijke opdracht... hoe bewerk je de romantrilogie Molokaï van Guy Didelez tot een toneelstuk dat voornamelijk mikt op jongeren, van maximum één uur, geschikt om rond te reizen en ook in niet-theaterzalen gespeeld te worden, en zonder de boeken van Guy al te zeer geweld aan te doen? De boeken zijn geschreven in een wervelende mix van geschiedenis, actie en romantiek... in het kader van de strijd tegen lepra. Doelgroep is 'young adult', adolescenten... maar volwassenen zullen er evenzeer van genieten. De reeks laat de lezer kennismaken met de toestand op Molokaï ten tijde van 'de vreemde witte man' pater Damiaan, maar verteld vanuit het perspectief van de toenmalige bewoners van het eiland.  

Ik had één groot voordeel: de rolverdeling lag al vast nog voor ik begon te schrijven. Zo kon ik het script specifiek naar Thomas De Wit en Stefanie Moens toe schrijven. Het was onmogelijk alle verhaallijnen van de drie boeken aan bod te laten komen. Ik besloot mijn toneelverhaal op te hangen aan de persoon van Thomas en Stefanie zelf, die niet één personage zouden spelen, maar gewoon zichzelf... een acteur en een actrice. Op die manier konden zij tegelijk ook makkelijk in de huid kruipen van een hele reeks personages: zet je een ander hoedje op, dan word je iemand anders - zo eenvoudig kan theater zijn.

Op een rommelmarkt vinden ze een doos met een aantal objecten – een schaal waaruit werd gegeten, een zelfgemaakt muziekinstrument,… En een aantal oude foto’s en brieven. Blijkbaar zijn die afkomstig van ‘Beeldschoon & Lieveling’ - de hoofdpersonages in de trilogie van Guy - en zijn ze via Damiaan en/of een (fictieve) Vlaamse tussenpersoon in Vlaanderen verzeild geraakt.

Via deze objecten, foto’s en brieven wordt het verhaal van ‘Beeldschoon & Lieveling’ verteld, zoals dat ook in de boeken aan bod komt. Uiteraard is het geen afgerond verhaal: Thomas en Stefanie moeten de geschiedenis spelenderwijs reconstrueren, zullen blinde vlekken invullen met hun verbeelding, hebben zelf wat onderzoek gedaan, reflecteren over (het verschil tussen) vroeger en nu. Het geeft ons de gelegenheid zeer expliciet vanuit het ‘nu’ een historisch verhaal te vertellen, dat de vorm heeft van een collage en inhoudelijk een docudrama is – maar in de flitsende en fragmentarische (vormen)taal van de hedendaagse jongeren, zoals ze die kennen van de sociale media, en zoals die ook toegepast wordt in ‘digital storytelling’. Want de beide acteurs die het verhaal vertellen, beschikken over alle moderne middelen om dat tot leven te wekken. Zo kan bijvoorbeeld ook ‘Het lied van de weesjongens’ in de voorstelling gebracht worden.

Het ‘romantische’ verhaal van ‘Beeldschoon & Lieveling’ – dat eindigt met een huwelijk, maar uiteraard niet tot een suikerzoet happy end kan leiden – vormt in deze voorstelling een kapstok, waaraan we een bredere thematiek ophangen: die van lepra, van Molokai, van de figuur van Damiaan... Het was alweer een hele tijd geleden dat ik nog een echt toneelstuk had geschreven, maar ik heb er enorm van genoten. En ondertussen is de tournee van Pacoproducties al van start gegaan; je kunt zelf altijd  een kijkje komen nemen op een (school)voorstelling, of er rechtstreeks één boeken bij:

Blauwe steenstraat 19

9200 Dendermonde

052/46 46 19

0474/572 574

stefanie@pacoproducties.be

Molokaï is een toneelstuk voor jongeren van 12 tot 112 jaar gebaseerd op de gelijknamige boeken-trilogie van Guy Didelez (2021-2023, Pelckmans). Scenario: Patrick Bernauw. Productie: Paco Producties. Spel: Thomas De Wit, Stefanie Moens.

Enkele foto's van de avant-première:

Thomas & Stefanie in actie

Enige toelichting van de toneelschrijver bij het toneel.

Enige toelichting van de boekenschrijver bij de boeken.

Duivelseiland - een nieuw luisterboek van de podcast Ware Misdaad

 

Naar het Duivelseiland - Aflevering 1:

Het Duivelseiland ligt voor de kust van Frans-Guyana, het overzeese departement van Frankrijk, in het noordelijke deel van Zuid-Amerika. Van 1852 tot 1938 hadden de Fransen  daar een strafkolonie, een bagno. Er zaten vooral politieke gevangenen vast, of lui die als staatsgevaarlijk werden beschouwd, zoals spionnen en terroristen. De bekendste bagnard was de ten onrechte voor spionage veroordeelde kapitein Alfred Dreyfus, die er van 1895 tot 1899 verbleef. Maar wellicht kennen de meesten onder ons het Duivelseiland van het levensverhaal van de Franse avonturier Henri Charrière, Papillon. Het boek verscheen in 1969, groeide uit tot een bestseller en werd in 1973 verfilmd, met Dustin Hofmann en Steve McQueen. In 2017 kwam er zelfs een remake van, in een regie van Michael Noer. Hoewel Charrière zijn verhaal voorstelde als een autobiografie, werden er ook belevenissen van anderen in verwerkt… zoals die van de gebroeders Degrave, uit Oostende. Eind negentiende eeuw waren zij wereldberoemd, Jules Verne liet zich in 1902 door hen inspireren voor zijn roman Les frères Kip en Cesar Van Cauwenberghe in 1907 voor een toneelstuk dat meer dan duizend keer zou worden opgevoerd.

In 1892 schreeuwden de krantenjongens het uit: ‘Gruwelijk drama! Piraterij in de Stille Zuidzee! Zesvoudige moord!’ Aan boord van de schoener Niuroahiti zou plots muiterij uitgebroken zijn, en hadden zeven bemanningsleden de dood gevonden. Scheepskok Mirey beschuldigde de broers Alexandre en Joseph Rorique, die papieren bezaten op naam van de Britse broers Rorick… maar uiteindelijk Léonce en Eugène Degrave bleken te zijn, telgen uit een rijke Oostendse familie. 

Op 13 maart 1894 werden beide broers in het Franse Brest, na een kort maar heftig leven vol avontuur, ter dood veroordeeld. Hun straf werd omgezet in een levenslange verbanning naar Frans-Guyana. Léonce stierf in de strafkolonie, Eugène kreeg gratie, keerde terug naar Europa en schreef zijn memoires - in zeven nachten, beweerde hij. Le Bagne verscheen in 1901, ook in het Nederlands als Het proces en de gevangenschap van de gebroeders Degrave (Rorique). Het boek werd zowel in het Frans als het Nederlands een enorm succes: naast een romantisch avonturenverhaal leest het ook als een aanklacht tegen de gerechtelijke dwaling waarvan de broers het slachtoffer werden, en de levensomstandigheden in de strafkolonie.

Voor dit luisterboek dat de podcast Ware Misdaad zal vertellen in twee seizoenen, baseerde ik mij op de Franstalige versie van de memoires van Eugène Degrave. Ik vertaalde en bewerkte de van zichzelf al spannende belevenissen van de gebroeders Degrave en leende mijn stem ook uit aan Eugène Degrave. Het lijkt er inderdaad sterk op dat Léonce en Eugène het slachtoffer werden van een gerechtelijke dwaling, al blijft rond hun verhaal toch een waas van mysterie hangen. 

In 2013 maakten de acteurs Kurt Defrancq en Jonas Van Thielen een toneelstuk, waarin gesuggereerd werd dat de toenmalige premier van België, Auguste Beernaert, samen met de koning druk uitoefende op de Franse regering om de broers niet ter dood te veroordelen en later zelfs gratie te verlenen. ‘Die politieke inmenging doet heel wat vragen rijzen,’ zegt Defrancq. 'Waren zij misschien koloniale verkenners? Zat er meer achter? Welke complotten zijn er gesmeed?’ 

Waarbij de vraag rijst of niet alleen hun vrijlating, maar ook hun arrestatie en veroordeling moeten gezien worden in het licht van een ‘koloniale verkenning’ die de Fransen niet zo welgevallig was. Het is een vraag waarop min of meer recente boeken over de gebroeders Degrave – zoals Verbannen naar het Duivelseiland van Roger Slosse uit 1989, en De affaire Degrave-Rorique van Jan Vandamme uit 1992 – evenmin een antwoord bieden.

Brieven van de gebroeders Degrave

 

Het eerste seizoen van Duivelseiland kreeg de titel Naar het Duivelseiland mee. Hierin vertelt Eugène Degrave over de liefde die hij en zijn broer koesterden voor de zee, over de muiterij op de Niuroahiti, het gekonkel van scheepskok Mirey, de arrestatie op een klein Zuidzee eiland en het proces in Franse Brest… dat hen uiteindelijk naar het Duivelseiland zal voeren. In het tweede seizoen, Op het Duivelseiland, komt het verblijf van de broers in de strafkolonie aan bod. Zoals gewoonlijk verzorgde Antoine Derksen de weer bijzonder filmische audio montage.